ศาสนาพุทธ
ก่อนถึงกำหนดวันแต่งงาน พ่อแม่และผู้เป็นเฒ่าแก่ของฝ่ายชายต้องจัดเตรียมขันหมากเอก โท และบริวารขันหมากไว้ให้เรียบร้อย นิยมจัดหากันตามความสะดวกเหมาะสม เช่น เงิน ทอง สร้อย แหวน กำไล จะต้องจัดเตรียมเอาไว้ล่วงหน้าหลายๆ วัน ขนมนมเนย ผลไม้ จัดเตรียมไว้ก่อนวันงานสักวันสองวัน เพราะถ้าเก็บไว้นานอาจเน่าเสียได้ ส่วนต้นกล้วย ต้นอ้อย หมากพลูที่จะใช้ก็ทำการเสาะหาหรือเจรจาขอตามไร่นาตามสวนหรือจากเพื่อนบ้านไว้เป็นการล่วงหน้า เมื่อใกล้วันงานจึงไปขุดไปตัดมาเตรียมไว้
ต้นกล้วย ต้นอ้อยที่ใช้ในขบวนขันหมากนั้น การขุดต้องให้ติดรากหรือมีตา และเลือกเอาต้นหรือหน่อที่สมบูรณ์ โดยขุดมาเป็นคู่ นำมาประดับตกแต่งด้วยกระดาษสีให้ดูสวยงาม ซึ่งเจ้าบ่าวเจ้าสาวจะต้องทำการปลูกร่วมกันคล้ายเป็นการเสี่ยงทายอย่างหนึ่ง ซึ่งหากต้นกล้วยเจริญเติบโตออกดอกออกผลสมบูรณ์ และต้นอ้อยเติบโตหอมหวาน เชื่อกันว่าความรักของหนุ่มสาวคู่นี้จะเป็นไปอย่างราบรื่น
ขนมที่ใช้ในขบวนขันหมาก นิยมจัดเป็นคู่ ในสมัยโบราณใช้ขนมมากมายหลายอย่าง แต่ที่สำคัญ มีขนมกง ขนมทองเอก ขนมชะมด ขนมสามเกลอ ขนมโพรงแสม ขนมรังนก ซึ่งปัจจุบันนอกจากจะหายากแล้ว บางทีเอ่ยชื่อมาหลายคนคงไม่รู้จักหรือไม่เคยได้ยินก็มี
ขนมยอดนิยมสำหรับทำบุญต่างๆ ในปัจจุบันก็คือ ขนมทองหยิบ ขนมฝอยทอง ขนมเม็ดขนุน ขนมลูกชุบ ขนมชั้น ขนมหม้อแกง ขนมข้าวเหนียวแดง ข้าวเหนียวแก้ว ฯลฯ ส่วนขนมที่ไม่นิยมใช้ในงานแต่งงานหรืองานมงคลก็มี ขนมต้มแดง ต้มขาว เพราะโดยทั่วไปจะใช้ในพิธีทางไสยศาสตร์
ผลไม้ที่ใช้นิยมจัดเป็นคู่ๆ โดยนำกระดาษแดงมาแปะหรือประดับให้สวยงาม ซึ่งผลไม้นั้นมีหลายอย่าง แตกต่างกันไปในแต่ละท้องที่ ส่วนมากจะใช้มะพร้าวอ่อน ส้มโอ กล้วยทั้วหวี ฯลฯ
ส่วนขนมอื่นๆ มีการถือเคล็ดเกี่ยวกับเรื่องชื่อ เช่น ขนมทองหยิบ ทองหยอด รวมทั้งฝอยทอง ขนมชั้น ขนมหม้อแกง ฯลฯ ล้วนมีชื่อเรียกอันเป็นมงคลทั้งสิ้น
ขันหมากเอก จะจัดเป็นขันเดี่ยว หรือขันคู่ก็แล้วแต่ประเพณีของแต่ละท้องถิ่น ส่วนใหญ่มีขันใส่หมากพลู ขันใส่เงินทองหรือสินสอดขันใส่สิ่งของอันเป็นมงคล เช่น ถั่ว งา ข้าวเปลือก ใบเงินใบทอง ฯลฯ ขันหมากเอกนี้นิยมจัดเป็นคู่ เวลายกขบวนแห่ขันหมากจะมีคนถือเป็นคู่ๆ ดูสวยงาม และเป็นมงคลโดยถือเคล็ดจากคำว่า “คู่” นั่นเอง
ขันหมากโท ได้แก่ พวกของที่ใช้เป็นอาหารและขนม รวมทั้งบริวารขันหมากอื่นๆ เช่น ต้นกล้วย ต้นอ้อย นิยมจัดเป็นคู่ๆ เช่นกัน มีการนำกระดาษสีแดงประดับตกแต่งให้สวยงาม
ก่อนถึงกำหนดวันแต่งงาน พ่อแม่และผู้เป็นเฒ่าแก่ของฝ่ายชายต้องจัดเตรียมขันหมากเอก โท และบริวารขันหมากไว้ให้เรียบร้อย นิยมจัดหากันตามความสะดวกเหมาะสม เช่น เงิน ทอง สร้อย แหวน กำไล จะต้องจัดเตรียมเอาไว้ล่วงหน้าหลายๆ วัน ขนมนมเนย ผลไม้ จัดเตรียมไว้ก่อนวันงานสักวันสองวัน เพราะถ้าเก็บไว้นานอาจเน่าเสียได้ ส่วนต้นกล้วย ต้นอ้อย หมากพลูที่จะใช้ก็ทำการเสาะหาหรือเจรจาขอตามไร่นาตามสวนหรือจากเพื่อนบ้านไว้เป็นการล่วงหน้า เมื่อใกล้วันงานจึงไปขุดไปตัดมาเตรียมไว้
ต้นกล้วย ต้นอ้อยที่ใช้ในขบวนขันหมากนั้น การขุดต้องให้ติดรากหรือมีตา และเลือกเอาต้นหรือหน่อที่สมบูรณ์ โดยขุดมาเป็นคู่ นำมาประดับตกแต่งด้วยกระดาษสีให้ดูสวยงาม ซึ่งเจ้าบ่าวเจ้าสาวจะต้องทำการปลูกร่วมกันคล้ายเป็นการเสี่ยงทายอย่างหนึ่ง ซึ่งหากต้นกล้วยเจริญเติบโตออกดอกออกผลสมบูรณ์ และต้นอ้อยเติบโตหอมหวาน เชื่อกันว่าความรักของหนุ่มสาวคู่นี้จะเป็นไปอย่างราบรื่น
ขนมที่ใช้ในขบวนขันหมาก นิยมจัดเป็นคู่ ในสมัยโบราณใช้ขนมมากมายหลายอย่าง แต่ที่สำคัญ มีขนมกง ขนมทองเอก ขนมชะมด ขนมสามเกลอ ขนมโพรงแสม ขนมรังนก ซึ่งปัจจุบันนอกจากจะหายากแล้ว บางทีเอ่ยชื่อมาหลายคนคงไม่รู้จักหรือไม่เคยได้ยินก็มี
ขนมยอดนิยมสำหรับทำบุญต่างๆ ในปัจจุบันก็คือ ขนมทองหยิบ ขนมฝอยทอง ขนมเม็ดขนุน ขนมลูกชุบ ขนมชั้น ขนมหม้อแกง ขนมข้าวเหนียวแดง ข้าวเหนียวแก้ว ฯลฯ ส่วนขนมที่ไม่นิยมใช้ในงานแต่งงานหรืองานมงคลก็มี ขนมต้มแดง ต้มขาว เพราะโดยทั่วไปจะใช้ในพิธีทางไสยศาสตร์
ผลไม้ที่ใช้นิยมจัดเป็นคู่ๆ โดยนำกระดาษแดงมาแปะหรือประดับให้สวยงาม ซึ่งผลไม้นั้นมีหลายอย่าง แตกต่างกันไปในแต่ละท้องที่ ส่วนมากจะใช้มะพร้าวอ่อน ส้มโอ กล้วยทั้วหวี ฯลฯ
ส่วนขนมอื่นๆ มีการถือเคล็ดเกี่ยวกับเรื่องชื่อ เช่น ขนมทองหยิบ ทองหยอด รวมทั้งฝอยทอง ขนมชั้น ขนมหม้อแกง ฯลฯ ล้วนมีชื่อเรียกอันเป็นมงคลทั้งสิ้น
ขันหมากเอก จะจัดเป็นขันเดี่ยว หรือขันคู่ก็แล้วแต่ประเพณีของแต่ละท้องถิ่น ส่วนใหญ่มีขันใส่หมากพลู ขันใส่เงินทองหรือสินสอดขันใส่สิ่งของอันเป็นมงคล เช่น ถั่ว งา ข้าวเปลือก ใบเงินใบทอง ฯลฯ ขันหมากเอกนี้นิยมจัดเป็นคู่ เวลายกขบวนแห่ขันหมากจะมีคนถือเป็นคู่ๆ ดูสวยงาม และเป็นมงคลโดยถือเคล็ดจากคำว่า “คู่” นั่นเอง
ขันหมากโท ได้แก่ พวกของที่ใช้เป็นอาหารและขนม รวมทั้งบริวารขันหมากอื่นๆ เช่น ต้นกล้วย ต้นอ้อย นิยมจัดเป็นคู่ๆ เช่นกัน มีการนำกระดาษสีแดงประดับตกแต่งให้สวยงาม
ศาสนาอิสลาม
หากผู้อ่านไปค้นหะดีษว่าด้วยเรื่องนิกาหฺ (การแต่งงาน) จะไม่พบแม้แต่หะดีษบทเดียวที่ระบุถึงการแห่ขันหมาก ศาสนาระบุเรื่องพิธีนิกาหฺ ระบุเรื่องงานวะลีมะฮฺ (งานเลี้ยงเนื่องจากแต่งงาน) แต่มิได้ระบุเรื่องการแห่ขันหมากเลยแม้แต่น้อย เมื่อเป็นเช่นนั้น ก็หมายรวมว่า การแห่ขันหมากเพื่อทำพิธีนิกาหฺไม่มีในหลักการของอิสลาม
หากผู้อ่านไปค้นหะดีษว่าด้วยเรื่องนิกาหฺ (การแต่งงาน) จะไม่พบแม้แต่หะดีษบทเดียวที่ระบุถึงการแห่ขันหมาก ศาสนาระบุเรื่องพิธีนิกาหฺ ระบุเรื่องงานวะลีมะฮฺ (งานเลี้ยงเนื่องจากแต่งงาน) แต่มิได้ระบุเรื่องการแห่ขันหมากเลยแม้แต่น้อย เมื่อเป็นเช่นนั้น ก็หมายรวมว่า การแห่ขันหมากเพื่อทำพิธีนิกาหฺไม่มีในหลักการของอิสลาม
ประเพณีท้องถิ่นนิยม
ผู้เขียนเคยเห็นพิธีแห่ขันหมากของมุสลิมบางกลุ่มในสมัยผู้เขียนยังเด็กๆ ซึ่งปัจจุบันก็ยังนิยมกระทำอยู่เช่นกัน ซึ่งเมื่อมาเปรียบเทียบกันแล้ว ก็ไม่ต่างอะไรจากพิธีกรรมของชาวพุทธสักเท่าใด กล่าวคือ มีการตั้งแถวขบวน หัวแถวถือต้นอ้อย และต้นกล้วย และต้นกล้วย แถวถัดมามีถือถาดขนมซึ่งถูกห่อไว้ด้วยพลาสติกหลากสี ขนมที่ว่านั้น อาทิเช่น ทองหยิบ ทองหยอด ฝอยทองเป็นต้น โดยจะถือเป็นคู่ ถัดมาก็มีการถือเครื่องใช้ภายในบ้าน บางทีก็เป็นพัดลม หม้อ ฯลฯ ถัดมาก็เป็นแถวของบรรดาญาติพี่น้อง หรือเพื่อนๆ ของแต่ละฝ่าย แต่บางท้องที่ก็นิยมทำกันทั้งสองฝ่าย ทั้งฝ่ายเจ้าสาวและฝ่ายเจ้าบ่าว นิยมเรียกว่า แห่ไปบ้านเจ้าสาว และแห่ไปบ้านเจ้าบ่าว ในอดีตหน้าขบวนแห่จะมีการร้องนาเสป แต่ปัจจุบันมักไม่ค่อยเห็นแล้ว แต่พอมีกระทำอยู่บ้างพอประปราย
แทบไม่ต้องกล่าวอะไรมาก เรื่องการแห่ขันหมากเป็นประเพณีและความเชื่อของชาวพุทธร้อยเปอร์เซ็นต์ ซึ่งไม่เกี่ยวกับพิธีแต่งงาน (นิกาหฺ) ของมุสลิมเลยแม้แต่น้อย ดังนั้นประเพณีนิยมดังกล่าวมุสลิมจำเป็นจะต้องละทิ้งอย่างเด็ดขาด อย่าได้นำสิ่งที่ไม่ใช่อิสลามมาปะปนกับอิสลามโดยเด็ดขาด โดยเฉพาะความเชื่อที่แฝงเข้ามากับประเพณียิ่งเป็นอันตรายต่ออะกีดะฮฺของมุสลิม การถือต้นอ้อย และต้นกล้วยนำขบวนแห่ขันหมาก เชื่อว่าทำให้คู่บ่าวสาวมีความรักอันหอมหวานดั่งอ้อย และให้มีลูกหลานมากมายเหมือนผลกล้วย เป็นความเชื่อของชาวพุทธ ไม่ใช่ของมุสลิม หรือความเชื่ออื่นๆ อีกที่อยู่ในพิธีแห่ขันหมาก (ดั่งที่กล่าวมาข้างต้น) แต่อย่างไรก็ตาม หากมุสลิมคนใดยังปฏิบัติการแห่ขันหมากอยู่อีก นั่นก็ให้รู้ว่าเขาผู้นั้นไปนำพิธีกรรม และความเชื่อของพุทธมาปฏิบัติแทนคำสอนของอิสลามอย่างไม่ต้องสงสัย
ผู้เขียนเคยเห็นพิธีแห่ขันหมากของมุสลิมบางกลุ่มในสมัยผู้เขียนยังเด็กๆ ซึ่งปัจจุบันก็ยังนิยมกระทำอยู่เช่นกัน ซึ่งเมื่อมาเปรียบเทียบกันแล้ว ก็ไม่ต่างอะไรจากพิธีกรรมของชาวพุทธสักเท่าใด กล่าวคือ มีการตั้งแถวขบวน หัวแถวถือต้นอ้อย และต้นกล้วย และต้นกล้วย แถวถัดมามีถือถาดขนมซึ่งถูกห่อไว้ด้วยพลาสติกหลากสี ขนมที่ว่านั้น อาทิเช่น ทองหยิบ ทองหยอด ฝอยทองเป็นต้น โดยจะถือเป็นคู่ ถัดมาก็มีการถือเครื่องใช้ภายในบ้าน บางทีก็เป็นพัดลม หม้อ ฯลฯ ถัดมาก็เป็นแถวของบรรดาญาติพี่น้อง หรือเพื่อนๆ ของแต่ละฝ่าย แต่บางท้องที่ก็นิยมทำกันทั้งสองฝ่าย ทั้งฝ่ายเจ้าสาวและฝ่ายเจ้าบ่าว นิยมเรียกว่า แห่ไปบ้านเจ้าสาว และแห่ไปบ้านเจ้าบ่าว ในอดีตหน้าขบวนแห่จะมีการร้องนาเสป แต่ปัจจุบันมักไม่ค่อยเห็นแล้ว แต่พอมีกระทำอยู่บ้างพอประปราย
แทบไม่ต้องกล่าวอะไรมาก เรื่องการแห่ขันหมากเป็นประเพณีและความเชื่อของชาวพุทธร้อยเปอร์เซ็นต์ ซึ่งไม่เกี่ยวกับพิธีแต่งงาน (นิกาหฺ) ของมุสลิมเลยแม้แต่น้อย ดังนั้นประเพณีนิยมดังกล่าวมุสลิมจำเป็นจะต้องละทิ้งอย่างเด็ดขาด อย่าได้นำสิ่งที่ไม่ใช่อิสลามมาปะปนกับอิสลามโดยเด็ดขาด โดยเฉพาะความเชื่อที่แฝงเข้ามากับประเพณียิ่งเป็นอันตรายต่ออะกีดะฮฺของมุสลิม การถือต้นอ้อย และต้นกล้วยนำขบวนแห่ขันหมาก เชื่อว่าทำให้คู่บ่าวสาวมีความรักอันหอมหวานดั่งอ้อย และให้มีลูกหลานมากมายเหมือนผลกล้วย เป็นความเชื่อของชาวพุทธ ไม่ใช่ของมุสลิม หรือความเชื่ออื่นๆ อีกที่อยู่ในพิธีแห่ขันหมาก (ดั่งที่กล่าวมาข้างต้น) แต่อย่างไรก็ตาม หากมุสลิมคนใดยังปฏิบัติการแห่ขันหมากอยู่อีก นั่นก็ให้รู้ว่าเขาผู้นั้นไปนำพิธีกรรม และความเชื่อของพุทธมาปฏิบัติแทนคำสอนของอิสลามอย่างไม่ต้องสงสัย
ขอบคุณเนื้อหา อาจารย์มุรีด ทิมะเสน
Present by Muslim Hot Report
Present by Muslim Hot Report
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น